Czym jest metoda Just in Time?

Metoda Just-in-time

Jest wiele różnych metod optymalizacji produkcji, wchodzących w skład tzw. lean management. Poniżej omówimy kolejną z nich.

Czym jest metoda Just in Time?

Just-in-time (JIT) (w tłumaczeniu z języka angielskiego: dokładnie na czas) – jest metodą zarządzania stosowaną w celu redukcji pracy w toku (ang. work in progress) i poziomu zapasów w procesach produkcyjno-magazynowych.

Za prekursora i pomysłodawcę tej metody uważany jest Kiichirō Toyoda, a po raz pierwszy zastosowano ją w koncernie Toyota. Japońska firma wdrażała to rozwiązanie od lat 50. do 1962 roku, gdy zaczęto jej używać już we wszystkich oddziałach Toyoty. Koncepcja Just in Time ma głębokie zakorzenienie w kulturze Japonii, której położenie geograficzne determinuje około 4 000 wysp, które wchodzą w skład jej archipelagu. Te uwarunkowania wpłynęły na sposób zarządzania Japończyków, którzy od samego początku kwestionowali produkcję ponad zapotrzebowanie klientów, gromadzenie zbędnych zapasów, skomplikowaną logistykę łańcucha dostaw.

System Just in Time – świeże podejście

System Just In Time zrewolucjonizował podejście do wytwarzania produktów przeznaczonych na sprzedaż. Model, w swojej najbardziej optymalnej realizacji, wytwarza w krótkim czasie taką liczbę produktów, która będzie pokrywać się z aktualnym zapotrzebowaniem ze strony klientów.

Założenia metody just in time:

Ideą systemu systemu Just in time jest dostarczenie klientowi:

• Odpowiedniego towaru / produktu
• W odpowiedniej ilości
• W odpowiednim czasie

Warunki wdrożenia metody Just in Time

Jednakże przed wdrożeniem systemu zachodzi potrzeba przeprowadzenia szeregu analiz, które pozwolą nakreślić obraz czy firma jest gotowa na nowy model działalności. Aby postępować zgodnie z metodą Just in Time, należy:

• Zainwestować w technologie analityczne, które umożliwią skuteczniejsze i dokładniejsze przewidywanie zapotrzebowania na produkt na rynku;
• Stosować krótkie serie produkcji i zredukować zapasy w magazynie;
• Udoskonalić przepływ informacji (powinien być płynny i przebiegać bez żadnych zakłóceń;  istotna jest współpraca pomiędzy dostawcami, producentami i klientami końcowymi jest podstawą osiągnięcia optymalnej realizacji procesu);
• Zoptymalizować dostawę i skrócić cały łańcuch dostawczy, a tym samym skrócić czas oczekiwania na towary lub produkty (Firma musi zmienić sposób zaopatrywania się w surowce/produkty i zmodyfikować kryteria związane z wyborem dostawców. Na przykład czynnikiem decydującym nie powinna być, jak to najczęściej bywa, najniższa cena, ale niezawodność w realizacji terminowego zaopatrzenia przez dostawcę).
• Wyeliminować z procesu przezbrajania czynności niepotrzebne, wydzielić te które mogą zostać wykonane jeszcze w trakcie pracy maszyny oraz usprawnić czynności wykonywane na wyłączonym urządzeniu aby były łatwiejsze i szybsze w wykonaniu.

Jedną z przeszkód w systemie Just in Time jest kwestia minimum magazynowego. Jeśli zapotrzebowanie wzrasta powyżej planowanego, przedsiębiorstwo może wyczerpać wszystkie zapasy i spotykać się z krytyką ze strony klienta, gdyż poziom zamówień jest determinowany przez wcześniejszą historię zapotrzebowania.

Dobre zarządzanie produkcją daje przedsiębiorcy wiele korzyści. Firma wytwarza dokładnie tyle produktów, ile chcą kupić klienci, a więc nie musi inwestować większych środków, w towar, który nie zostanie sprzedany. Organizacja dostaw jest lepsza i szybsza, co przedkłada się na zadowolenie klientów. Koszta są zoptymalizowane, a ryzyko przeterminowania lub utraty wartości produktów zminimalizowane, dzięki czemu ogólna produktywność firmy rośnie. 

Niezbędne kroki przed wdrożeniem Just in Time

Niezbędnym krokiem w zapewnieniu produkcji Just in Time jest wdrożenie systemu pull. Pozostałością po produkcji masowej jest system push, (z ang. „pchać”), który jest synonimem przekazywania danego wyrobu na kolejne stanowiska aż do przesłania produktów gotowych na magazyn. Wadami takiego systemu są duże zapasy zarówno wyrobów gotowych jak i zapasów wyrobów wytwarzanych, konieczność złożonego planowania produkcji i korekty obciążeń oraz niska elastyczność.

System pull (z ang. „ciągnąć”) polega na potraktowaniu stanowisk roboczych jako wzajemnych klientów wewnętrznych. W systemie pull to stanowiska następne sterują procesem produkcji zgłaszając zapotrzebowanie na półwyroby produkując dla siebie zgodnie z wymaganiami Just in Time.

Jakie korzyści daje metoda Just in Time?

• Poprawiony przepływ towarów, zapasów oraz informacji;
• Pracownicy z wieloma umiejętnościami są wykorzystywani bardziej efektywnie; 
• Planowanie produkcji pracy zsynchronizowane z zapotrzebowaniem – Jeśli nie ma zapotrzebowania na produkt w czasie, nie jest on tworzony. Daje to pole do wprowadzenia kolejnych oszczędności w firmie i zwiększenie płynności finansowej dzięki redukcji stanów magazynowych – nawet o 30%;
• Zwiększony nacisk na relacje z dostawcami – Firma bez magazynu nie może posiadać problemu niedoboru części. Sprawia to, że relacje z dostawcami są niezwykle ważne, a potencjalne problemy mogą być wspólne rozwiązywane;
• Zmniejszona szansa ewentualnego przeterminowania / zniszczenia zapasu;
• Eliminacja konieczności magazynowania wyrobów gotowych;
• Możliwość realizacji większej ilości zleceń;
• Skrócenie całkowitego czasu realizacji zleceń.

---