Dokumentacja technologiczna i karta technologiczna, czyli jak gromadzić wiedzę o produktach

Czym jest dokumentacja technologiczna?

Dokumentacja technologiczna to zbiór dokumentów określających dany proces technologiczny i niezbędne środki produkcji, a mianowicie:

• dokumenty określające przebieg procesów technologicznych wykonywania części i ich montażu,
• dokumenty określające co jest potrzebne do realizacji procesów technologicznych, 
• normy i warunki techniczne wykonania.

Czym jest proces technologiczny i jego dokumentacja?

Proces produkcyjny to suma wszystkich działań wykonywanych w celu wytworzenia w danym zakładzie gotowego wyrobu (prawidłowego pod względem jakościowym) z materiałów, półfabrykatów, części lub zespołów. Proces produkcyjny obejmuje proces technologiczny oraz działania pomocnicze takie jak: magazynowanie, transport międzyoperacyjny, kontrolę i konserwację.

Proces technologiczny to główna część procesu produkcyjnego, w której następuje obróbka części oraz montaż części w zespoły i wyrób gotowy.

Rozróżnia się:

-procesy technologiczne obróbki,

-procesy technologiczne montażu,

-procesy obróbkowo-montażowe.

Czym jest technologia produktu?

Przebieg procesów technologicznych określają technologie produkcji tworzone niezależnie dla wyrobów gotowych czy półwyrobów. W zależności od branży wykorzystuje się różne określenia. Najbardziej popularne to karta produktu, czy receptura.

Technologia produktu to swego rodzaju “magiczna recepta” na którą składają się:

• lista operacji i związanych z nimi parametrów produkcji danego wyrobu,
• wyszczególnione stanowiska czy grupy robocze, 
• czaso- i energochłonność, 
• zapotrzebowanie na materiały, 
• wykorzystywane narzędzia, 
• parametry kontroli jakości, itd. 

Powyższą listę można by zawęzić do trzech głównych składników, które są niezbędne:

1. Marszruta technologiczna, która określa zbiór operacji wraz z kolejnością ich wykonywania w celu wytworzenia produktu / półproduktu. Mogą tu być dodane informacje o czasach jednostkowych, czasach przygotowawczo-zakończeniowych, stawkach produkcyjnych oraz dołączone rysunki czy zdjęcia gotowego wyrobu. Pozwala to na stworzenie szczegółowego harmonogramu produkcji. 

2. Listy materiałowe, które określają zapotrzebowanie na materiały oraz elementy potrzebne do wytworzenia danego produktu / półproduktu i pozwalają zaplanować zakupy czy zatowarowanie. 

3. Koszt wytworzenia, uwzględniający koszty robocizny, narzędzi i maszyn, materiałów, usług zlecanych na zewnątrz, innych kosztów, itp. 

Dla małej firmy produkcyjnej każdy brak przekazania informacji o technologii produktu, każdy nieaktualny rysunek czy parametr to, albo duże marnotrawstwo czasu na wyjaśnienia, albo potencjalna reklamacja wynikająca ze złego wykonania. Dlatego zbierana w sposób właściwy wiedza na temat produktów jest bezcenna. I to niezależnie od tego czy mówimy o produkcji czegoś jednorazowego, czy produkcji powtarzalnej, gdzie wykonujemy/ powielamy ten sam produkt. Ponadto, jeśli pracownicy nie znają założonych wydajności pracy firma bazuje na nierealistycznych wyznacznikach, a to co zostało przyjęte jako normy może w ogóle nie pokrywać się z rzeczywistością. Dlatego dodana technologia produktów i opracowana dokumentacja technologiczna to ulepszone wydajności. 

Jak tworzyć technologię produktów?

Nie należy wpisywać w technologii produktów tych 3 rzeczy:

• Informacji oczywistych, nie istotnych z punktu widzenia produktu. Każdy operator wie, że np. należy włączyć maszynę i nie ma potrzeby tworzenia wielostronicowej karty technologicznej produktu. Taka wiedza jest jego wiedzą zawodową, jest czymś podstawowym co decyduje o jego zatrudnieniu na danym stanowisku. 
• Ogromnej ilości tekstu, gdyż i tak nikt nie będzie tego czytać. Po wielu godzinach pracy czytanie wypracowania na temat tego jak ma być wykonywać produkt, to ostatnia  rzecz, na którą ma ochotę pracownik.
• Informacji tajnych. Nie podawaj wszystkiego, szczególnie tego co jest tajemnicą, a decyduje o sukcesie Twojej firmy. Jeśli masz firmę, która produkuje kosmetyki czy lekarstwa, gdzie jest jakiś sekretny składnik czy masz unikalną recepturę znaną tylko kilku osobom w firmie, nie wpisuj jej w technologię. 

Dokumentacja technologiczna i 5 rzeczy, które są absolutną podstawą w tworzeniu technologii:

1. Triki, sztuczki i niuanse, czyli wszystko to, co jest taką trochę wiedzą “tajemną” (odróżnijmy ją jednak od tajemnic firmowych). Sam decydujesz co to jest np. są zakłady dla których ważne jest mocowanie formy na maszynie. Z kolei w przypadku firm, które produkują wyroby z gumy często wyłożenie masy w formie ma gigantyczne przełożenie na jakość produktów i wiele tygodni trwa opracowanie optymalnego sposobu wykładania. Dlatego to jest ten istotny trik. Dzięki technologii produktów nowi pracownicy wdrożą się do pracy znacznie szybciej wiedząc, jak zastosować wszystkie sztuczki produkcyjne.

2. Zamiast opisów w twojej technologii produktów powinny znajdować się zdjęcia. Jedno zdjęcie zastępuje tysiąc słów. Dlatego np. wszystkie sposoby wykładania formy, sposoby montażu takiej formy w maszynie, bądź różnego rodzaju wady jakościowe produktów czy też elementy, na które przy produkcie należy należy zwrócić uwagę, dużo łatwiej jest pokazać pokazać za pomocą obrazu. Dzięki temu pracownik klikając na komputerze zlecenie i zaczynając pracę nad danym elementem mając wyświetlone zdjęcia faktycznie zobaczy te specyficzne informacje. Jest to bardziej skuteczna metoda, niż gdyby miał przeczytać długi opis. 

Przykłady:

• w elastomerach klienci dołączają zdjęcia wyłożenia formy mieszanką oraz dają przykłady przepaleń;
• w poligrafii / reklamie – od zdjęcia poglądu nadruku na ulotce po sposób złożenia standu reklamowego;
• w cukiernictwie – dołączony jest szczegółowy wygląd tortów okolicznościowych / zdobień
• w branży metalowej pokazanie skaz, które mogą się na produkcie pojawiać, jak np. fakt, iż dana krawędź powinna być wygładzona i bez zadziorów.

4. Dokumentację produktu powinny się stanowić właśnie pokazane specyficzne niuanse jakościowe. Tu zarówno może być pokazane zdjęcie gotowego wyrobu lub po prostu produkt dobry – produkt wadliwy czy to jak finalnie powinien on wyglądać np. na jakimś metalowym elemencie cześć powinna być zaokrąglona, gdyż w przeszłości była reklamacja i potrzebne jest dodatkowe szlifowanie.

5. Wszystkiego rodzaju aktualizacje. Raz przygotowana dokumentacja czy technologia produktu nie powinny być odłożone “do szuflady” i czekać na wizytę audytora – wręcz przeciwnie, należy je stale uaktualniać. Dlatego sprawdza się tu system elektroniczny, który jest w takiej sytuacji dużym ułatwieniem. Z każdym kolejnym wykonaniem można dopisać informacje i tym sposobem uzupełniać firmowe know-how. 

Biorąc pod uwagę powyższe informacje należy sięgnąć po system informatyczny np. program do zarządzania produkcją taki jak Prodio, za pośrednictwem którego budowa oraz zarządzanie zbiorem technologii będzie możliwie jak najłatwiejsze.

Zakres opracowania dokumentacji technologicznej zależy przede wszystkim od wielkości produkcji. Im większa jest produkcja, tym opracowanie technologiczne jest bardziej szczegółowe, co znajduje odbicie w dokumentacji.

Podstawowa dokumentacja technologiczna

Dokumentacja techniczna

Dokumentacja techniczna produkowanego wyrobu to zbiór wszystkich dokumentów niezbdnych do jego wykonania, prawidłowego pod względem jakości. Wskład dokumentacji technicznej wchodzi:

1. dokumentacja konstrukcyjna (rysunki złożeniowe, wykonawcze, montażowe, wykaz części, warunki odbioru technicznego (WOT), dokumentacja techniczno-ruchowa (DTR), warunki eksploatacji i inne),

2. dokumentacja technologiczna zbiór dokumentów technologicznych określajcych proces technologiczny produkowanego wyrobu i potrzebne do tego środki technologiczne takie jak:

• karta technologiczna,
• instrukcja technologiczna (karta instrukcyjna obróbki i montażu),
• wykaz pomocy warsztatowych (uchwytów,narzędzi do obróbki i montażu),
• karta normowania czasu,
• karta normowania materiału,
• rysunki materiałów wyjściowych i półfabrykatów (surówek),
• rysunki pomocy specjalnych, i inne

Zakres dokumentacji zarówno konstrukcyjnej jak i technologicznej, zależy od wielkości produkcji (jednostkowa, małoseryjna, wielkoseryjna, masowa)i im większa produkcja tym jest bardziej szczegółowa.

Podstawowymi dokumentami technologicznymi są:

1. karta technologiczna (zwana kartą operacyjną, planem obróbki) lub instrukcja technologiczna
2. instrukcja montażu,
3. karta normowania czasu.

Czym jest karta technologiczna?

Karta technologiczna jest podstawowym dokumentem opisującym proces technologiczny obróbki lub montażu. Powinna zawierać co najmniej:

• nazwę i oznaczenie części, zespołu lub wyrobu,
• określenie materiału, surówki lub półfabrykatu, albo montowanych zespołów,
• wykaz wszystkich operacji należących do procesu, w kolejności ich wykonywania z oznaczeniem stanowisk pracy,
• normy czasowe operacji.

Instrukcja montażu jest dokumentem opisującym szczegółowo proces technologiczny montażu zespołu lub wyrobu. Składa się ona z karty tytułowej oraz kart instrukcyjnych kolejnych operacji.

Pozostałe dokumenty. Po opracowaniu omówionej wyżej podstawowej dokumentacji technologicznej, w zależności od potrzeb, opracowuje się dalsze dokumenty, do których należą:

• rysunki
• wykazy
• dokumenty związane z organizacją produkcji

Dokumentacja technologiczna i praktyczne metody na zarządzanie wiedzą o produktach

Minimum:  Segregator / Folder sieciowy 

Zrób segregator z koszulkami, gdzie każdy produkt będzie mieć swoje miejsce i tam będziesz gromadzić dokumentację, zdjęcia, dodatki, itd. Na odwrocie wpisuj parametry wykonania,  jakie odkryjecie. Taka folia / teczka może być trzymana “pod kluczem” i wydawana z zamówieniem. Warto też, aby na wydrukach były parafki z datą kiedy dana dokumentacja została stworzona. Pozornie może się to wydawać zbędne, jednakże, przy pierwszej wpadce jakościowej zobaczysz sensowność takiego rozwiązania.

Oznaczenia na teczce mają się  pokrywać z tymi na zamówieniu od Klienta / tym co dajesz na plan. Polecamy numerowanie produktów: 1, 2…,  gdzie każda teczka powinna także mieć swój numer, a dany produkt, po aktualizacji parametrów, inny numer.

To samo możesz osiągnąć robiąc w sieci (wewnętrznej lub np. na dysku google – zdalnie) foldery z numerami elementów.

Minimum +:  Segregator / foldery + karty technologiczne 

Dodatkowo do każdego produktu przygotuj prostą kartę technologiczną, w ramach której, w usystematyzowany sposób, zbierasz wszystkie ważne dla Ciebie parametry np. numer programu, temperaturę formy czy czas wykonania. Karta ma numer teczki i też trafia do pracowników produkcji.

Wygodnie: Baza w excelu + automatyczny druk kart technologicznych 

O wiele wygodniejszym rozwiązaniem jest trzymanie parametrów o produktach w ramach elektronicznej bazy np. w excelu lub arkuszu google, gdzie każdy wiersz to kolejny produkt, a kolumny są poszczególnymi parametrami. W tym momencie nadawanie ID będzie już zupełnie naturalne (numer wiersza), a karty technologiczne – po podaniu numeru produktu mogą tworzyć się same (użyj funkcji wyszukaj pionowo w Excelu, zaciągając dane o produktach do karty). 

Jak to zrobić nowocześnie – korzystając z programu produkcyjnego np. z Prodio

Masz bazę produktów (a dane produktu zaciągają się z niej operatorowi na produkcję) od razu wszystko co wpiszesz możesz dać na produkcję.

Tworzysz produkt, do którego możesz dodać zdjęcia, dokumentację techniczną, itd. Możesz też sobie zdefiniować własne parametry, to gdzie zbierasz dane. 

Dla bardziej zaawansowanych użytkowników jest możliwość stworzenia całej technologii – podania maszyn, wskazania parametrów oraz plików dla poszczególnych operatorów czy najważniejsze: oczekiwanych wydajności, które program będzie porównywał non stop.

---